Σημαντικό ρόλο στην ενεργειακή μετάβαση, με στόχο και τη μακροπρόθεσμη διαφοροποίηση των χρήσεων των δικτύων
Καθώς εντείνονται τα ακραία φαινόμενα της κλιματικής αλλαγής, εντείνονται και οι προσπάθειες για παραγωγή λιγότερου μεθανίου, που είναι το κύριο συστατικό του φυσικού αερίου. Tο μεθάνιο –έχει ενοχοποιηθεί από επιστήμονες και περιβαλλοντολόγους ως ισχυρό αέριο του θερμοκηπίου–έχει δυναμικό παγίδευσης θερμότητας περίπου 20 φορές μεγαλύτερο από αυτό του CO(μονοξείδιο του άνθρακα).Σε μια άλλη εκδοχή του όμως , «θα μπορούσε να γίνει ένα πολύ πιο καθαρό καύσιμο», υποστηρίζει ο φυσικοχημικόςHisatakaYakabe, ο οποίος πρωτοστατεί στην έρευνα του ιαπωνικού παρόχου TokyoGas για την παραγωγή συνθετικού μεθανίου. Το συνθετικό μεθάνιο, το e-μεθάνιο (e-Methane), είναι ένα από τα λεγόμενα ηλεκτροκαύσιμα. Τα «ηλεκτρονικά καύσιμα» παράγονται από δύο πρώτες ύλες: υδρογόνο, που παράγεται από νερό μέσω ηλεκτρόλυσης (κατά προτίμηση με χρήση ΑΠΕ), και CO2, που δεσμεύεται από τον αέρα γύρω μας ή τα καυσαέρια. Το e-μεθάνιο είναι ένα από τα πολλά συνθετικά καύσιμα–συμπεριλαμβανομένης της e-μεθανόλης– που αναπτύσσονται.
Αν και η καύση τέτοιων καυσίμων εξακολουθεί να παράγει CO2, πιστεύεται ότι«είναι πιο κοντά στον ουδέτερο άνθρακα, όταν το αέριο μπορεί να δεσμευτεί και να επαναχρησιμοποιηθεί για να παραχθεί περισσότερο συνθετικό καύσιμο σε “κλειστό σύστημα- βρόχου”ή όταν χρησιμοποιείται “άμεση σύλληψη αέρα” (Direct Air Capture -DAC). Πρόκειται για μια νέα μορφή αφαίρεσης διοξειδίου του άνθρακα (Carbon Dioxide Removal -CDR). Αν και η τεχνολογία προτάθηκε για πρώτη φορά το 1999, δοκιμάστηκε μόλις πρόσφατα και βρίσκεται ακόμα σε ανάπτυξη. Το e-μεθάνιο ως ανανεώσιμο αέριο παράγεται με τη δέσμευση του διοξειδίου του άνθρακα (CO2) σε συνδυασμό με το πράσινο υδρογόνο(ένα μόριο μεθανίου έχει ένα κεντρικό άτομο άνθρακα που περιβάλλεται από τέσσερα άτομα υδρογόνου)».
«Πιστεύουμε ότι η εισαγωγή του ηλεκτρονικού μεθανίου μπορεί να συμβάλει στην ουδετερότητα του άνθρακα στο μέλλον και να βοηθήσει στη δημιουργία ενός βιώσιμου μέλλοντος παγκοσμίως», τονίζει ο Hisataka Yakabe.
Επιλογές αποθήκευσης
Μπορεί τελικά το ηλεκτρονικό μεθάνιο να αποτελέσει ένα νέο αέριο για ένα καθαρό μηδενικό μέλλον; Ποια είναι τα υπέρ και ποια τα κατά;Σύμφωνα με τον Διεθνή Οργανισμό Ενέργειας (ΙΕΑ),«το ηλεκτρονικό μεθάνιο θα μπορούσε να διαδραματίσει βασικό ρόλο στην κάλυψη των εποχικών ή βραχυπρόθεσμων μεταβολών της ενεργειακής ζήτησης». Επιπλέον, «το e-μεθάνιο θα μπορούσε να επιτρέψει τη σύζευξη μελλοντικών δικτύων μεθανίου και υδρογόνου, δηλαδή το πλεόνασμα υδρογόνου θα μπορούσε να μετατραπεί σε συνθετικό μεθάνιο πριν εγχυθεί στο σύστημα μεθανίου.Το e-μεθάνιο έχει τη δυνατότητα να συμβάλει και στην απαλλαγή των δικτύων φυσικού αερίου χωρίς την ανάγκη μετασκευής υφιστάμενων υποδομών φυσικού αερίου, όπως τερματικά λήψης LNG, δεξαμενόπλοια LNG, αγωγοί φυσικού αερίου και εξοπλισμός καταναλωτικού αερίου. Το ηλεκτρονικό μεθάνιο έχει επίσης ένα ευρύ φάσμα επιλογών αποθήκευσης, όπως μας ενημερώνει ο Διεθνής Οργανισμός Ενέργειας (ΙΕΑ), έχει αναπτύξει ένα Πρόγραμμα Εργασίας για Αέρια χαμηλών εκπομπών, για να παρακολουθεί στενά τις εξελίξεις της αγοράς σε αυτόν τον τομέα και να διευκολύνει τον διάλογο μεταξύ των αναδυόμενων παραγωγών και των καταναλωτών.Θα μπορούσε να αποθηκευτεί σε πορώδεις σχηματισμούς σε αέρια μορφή και σε δεξαμενές αποθήκευσης LNG.
Απ’ την άλλη, ο ΙΕΑ υπογραμμίζει ότι «η σύνθετη αλυσίδα αξίας, στην οποία βασίζεται η παραγωγή ηλεκτρονικού μεθανίου, σημαίνει ότι τόσο το επενδυτικό κόστος όσο και τα λειτουργικά έξοδα είναι υψηλά. Το κόστος παραγωγής ηλεκτρονικού μεθανίου εκτιμάται ότι είναι πέντε έως είκοσι φορές υψηλότερο από τις τρέχουσες ασιατικές τιμές spot LNG(τιμή spot ορίζεται συνήθως ως η τρέχουσα αγοραία τιμή για την οποία ένα εμπόρευμα μπορεί να αγοραστεί ή να πωληθεί την παρούσα στιγμή). Το υψηλό κόστος παραγωγής του ηλεκτρονικού μεθανίου απαιτεί περαιτέρω τεχνολογική ανάπτυξη και υποστήριξη πολιτικής, μέσω στενότερου διαλόγου μεταξύ μελλοντικών παραγωγών και καταναλωτών».
Η χρήση πάντως «ανανεώσιμων πηγών ενέργειας για την παραγωγή υδρογόνου και την παραγωγή e-μεθανίου επιτρέπει τη μακροπρόθεσμη αποθήκευση ενέργειας, η οποία θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί ως ένας τύπος συνθετικής μπαταρίας.Η αποθήκευση ηλεκτρικής ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές αποτελεί σημαντική πρόκληση λόγω των περιορισμών στην υπάρχουσα χωρητικότητα αποθήκευσης, του κόστους και των περιβαλλοντικών επιπτώσεων που συνδέονται με την κατασκευή νέων αποθηκευτικών χώρων και των επενδύσεων υποδομής που απαιτούνται για τη σύνδεσή τους στο δίκτυο. Σε αντίθεση με την ηλεκτρική ενέργεια, το ηλεκτρονικό μεθάνιο μπορεί να αποθηκευτεί για μεγάλες περιόδους και να μεταφερθεί χρησιμοποιώντας την υπάρχουσα υποδομή».
Στρατηγική Κομισιόν
Στις 14 Οκτωβρίου 2020, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή παρουσίασε μια στρατηγική για τη μείωση των εκπομπών μεθανίου. Η στρατηγική επικεντρώνεται σε διατομεακές δράσεις καθώς και σε συγκεκριμένες δράσεις στους τομείς της ενέργειας, της γεωργίας, των αποβλήτων και των λυμάτων, για τη μείωση των εκπομπών μεθανίου εντός της Ευρωπαϊκής Ένωσης και παγκοσμίως. Η ENVI (Επιτροπή Περιβάλλοντος, Δημόσιας Υγείας και Ασφάλειας των Τροφίμων)πρωτοστάτησε της έκθεσης πρωτοβουλίας για τη στρατηγική μείωσης εκπομπών του μεθανίου, η οποία ψηφίστηκε στην Ολομέλεια στις 21 Οκτωβρίου 2021 με 563 ψήφους υπέρ, 122 κατά και 11 αποχές.Μετά την έγκριση της έκθεσης, η Κομισιόν υπέβαλε στις 15 Δεκεμβρίου 2021 πρόταση κανονισμού για τη μείωση των εκπομπών μεθανίου στον ενεργειακό τομέα.
Σύμφωνα με τον νέο κανονισμό της ΕΕ για το μεθάνιο στον ενεργειακό τομέα, «οι εταιρείες πετρελαίου, φυσικού αερίου και άνθρακα σε ολόκληρη την αλυσίδα εφοδιασμού πρέπει να μετρούν, να παρακολουθούν, να αναφέρουν και να επαληθεύουν σωστά τις εκπομπές μεθανίου με βάση τα υψηλότερα πρότυπα παρακολούθησης και να ενεργούν για να τις μειώσουν». Ειδικότερα, ο κανονισμός «απαιτεί από τις εταιρείες να ποσοτικοποιούν τις εκπομπές μεθανίου σε επίπεδο πηγής (όπως πηγάδια) για πετρέλαιο, φυσικό αέριο και άνθρακα και σε επίπεδο εργοταξίου για πετρέλαιο και φυσικό αέριο. Οι φορείς εκμετάλλευσης υποχρεούνται να υποβάλλουν κάθε χρόνο εκθέσεις εκπομπών μεθανίου, οι οποίες αξιολογούνται από ανεξάρτητο, τρίτο ελεγκτή, στις αρμόδιες εθνικές Αρχές των κρατών-μελών της ΕΕ, όπου βρίσκονται τα περιουσιακά τους στοιχεία». Παράλληλα «για να αντιμετωπιστεί η ανεπαρκής πληροφόρηση σχετικά με τον αριθμό των ανενεργών γεωτρήσεων πετρελαίου ή φυσικού αερίου ή ανενεργών ανθρακωρυχείων στην ΕΕ, ο κανονισμός αναθέτει στα κράτη-μέλη να καταρτίσουν κατάλογο κλειστών, ανενεργών, βουλωμένων και εγκαταλελειμμένων περιουσιακών στοιχείων υπό την ευθύνη τους, να παρακολουθούν τις εκπομπές τους και να υιοθετούν και να εφαρμόζουν σχέδιο για τον μετριασμό τέτοιων εκπομπών το συντομότερο δυνατό».
του Φίλη Καϊτατζή
