Διευθέτηση θαλάσσιων ορίων ίσον σταθερότητα, γι’ αυτό «η πρώτη προϋπόθεση για την επιτυχή ανάπτυξη του υπεράκτιου ενεργειακού δυναμικού είναι να συμφωνηθούν γραπτώς τα σύνορα από τους γείτονες», δήλωσε ο Ρούντι Μπαρούντι, διευθύνων σύμβουλος της Doha, Environment and Energy Holding και περιφερειακός βετεράνος στον χώρο της ενέργειας, στην ενδιαφέρουσα ομιλία του στο Οικονομικού Φόρουμ των Δελφών, που πραγματοποιήθηκε στο Ζάππειο, υπό την αιγίδα της Προέδρου της Δημοκρατίας Κατερίνας Σακελλαροπούλου.

Ο Ρούντι Μπαρούντι, έχοντας διατελέσει σύμβουλος κυβερνήσεων και εταιρειών σε τρεις ηπείρους, υποστήριξε ότι οι χώρες της Ανατολικής Μεσογείου μπορούν να γίνουν επιτυχημένοι παραγωγοί φυσικού αερίου μόνο με τη διευθέτηση των θαλάσσιων ορίων τους. Η βιομηχανία της ενέργειας πρέπει να βασίζεται σε ένα ισχυρό και σταθερό θεμέλιο, το οποίο θα εδράζεται στο Διεθνές Δίκαιο, θα προστατεύεται από μεγαλύτερη περιφερειακή σταθερότητα και θα τροφοδοτείται από διμερή και ακόμη και πολυμερή συνεργασία. Και πρόσθεσε: «Η διασφάλιση της σταθερότητας και της προβλεψιμότητας είναι ο μόνος τρόπος για να προσελκύσουμε τα επίπεδα εξωτερικής συμμετοχής που απαιτούνται για την ανάπτυξη μιας σύγχρονης υπεράκτιας βιομηχανίας φυσικού αερίου».

Ανατολική Μεσόγειος

Αναφερόμενος στην Ανατολική Μεσόγειο, είπε ότι, στην πραγματικότητα, οι μόνες χώρες της περιοχής που έχουν σημειώσει σημαντική πρόοδο στην ανάπτυξη των πόρων υδρογονανθράκων τους –κυρίως της Αιγύπτου και του Ισραήλ, αλλά και της Κύπρου– είναι εκείνες που έχουν διευθετήσει τουλάχιστον τα θαλάσσια σύνορά τους σε συμφωνίες Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης (ΑΟΖ) με τους γείτονές τους. Συνεπώς, «η πρώτη προϋπόθεση για την επιτυχή ανάπτυξη του υπεράκτιου ενεργειακού δυναμικού είναι να συμφωνήσουμε γραπτώς τα σχετικά σύνορα από τους γείτονες».

Ο Ρούντι Μπαρούντι, ο οποίος μετράει περισσότερα από σαράντα χρόνια στον χώρο της ενέργειας, με εμπειρία σε πολλά διαφορετικά μέρη, δεν μασάει τα λόγια του: «Μη συμφωνία ΑΟΖ, μη νέα ροή εσόδων». Ο ίδιος τάσσεται υπέρ του διαλόγου, της ειρήνης και της συνεργασίας για τα όρια και τους πόρους της περιοχής, επισημαίνοντας ότι η επιτυχής εκμετάλλευση θα παρείχε στις χώρες παραγωγής φυσικού αερίου σημαντικά κέρδη εισοδήματος. Τα έσοδα από το φυσικό αέριο θα επέτρεπαν άνευ προηγουμένου επενδύσεις στην εκπαίδευση, την υγειονομική περίθαλψη και τις μεταφορές, οι οποίες επίσης θα ενίσχυαν τόσο την οικονομική τους ανταγωνιστικότητα όσο και την ικανότητά τους να εξαλείψουν τη φτώχεια.

Μεγάλα οφέλη 

Ενδιαφέρουσα η επισήμανσή του ότι αναμένει μεγάλα οφέλη ακόμη και σε χώρες που δεν είναι παραγωγικές:
«Ακριβώς για να αναφέρω μερικά παραδείγματα, οι τιμές της ενέργειας θα μειωθούν, ορισμένες γειτονικές χώρες θα κερδίσουν έσοδα διαμετακόμισης από αγωγούς που διασχίζουν την επικράτειά τους, ορισμένες θα αναπτύξουν βοηθητικούς τομείς υποστήριξης που ασχολούνται με τα πάντα, από την τροφοδοσία και τη νομιμοποίηση έως τη συντήρηση και τις τηλεπικοινωνίες.

Κατά την τοποθέτησή του εστίασε και στο αυξημένο ενδιαφέρον για διασυνοριακή συνεργασία, συμπεριλαμβανομένης της προώθησης μιας γαλάζιας οικονομίας που επιτρέπει σε όλους τους θαλάσσιους τομείς να βελτιώσουν τον συντονισμό και την ισχυρότερη προστασία για αυτό το κρίσιμο οικοσύστημα: «Πετρέλαιο και φυσικό αέριο, αλιεία, τουρισμός, εξόρυξη, ναυτιλιακές γραμμές – όλα έχουν να διαδραματίσουν ρόλο στην εξασφάλιση υπεύθυνης διαχείρισης όλων των σχετικών πόρων. Και όλοι κερδίζουν από την εμπειρία». Προειδοποίησε, ωστόσο, ότι η πρόσβαση στο υποθαλάσσιο αέριο απαιτεί ασφαλή και συμφωνηθέντα σύνορα και να αξιοποιηθεί στο έπακρο μια περιφερειακή ενέργεια.

Αποτροπή διαφθοράς

Ο κ. Μπαρούντι, ο οποίος συνέβαλε σημαντικά στην εκπόνηση της ενεργειακής πολιτικής της Ευρωπαϊκής Ένωσης, εξήγησε ότι η ενεργειακή έκρηξη θέλει συνεργασία και εξαρτάται από τον προσεκτικό σχεδιασμό. Κάθε χώρα θα χρειαζόταν ένα ολοκληρωμένο σχέδιο για την έγκαιρη δημιουργία και τη συνετή διαχείριση ενός ενεργειακού τομέα μεγάλης κλίμακας. Αυτό το σχέδιο πρέπει να επιδιώκει να συνδυάσει τη βιομηχανία με τους σχετικούς οργανισμούς, με τρόπους που να αποτρέπουν τη διαφθορά και την κακοδιαχείριση και, επίσης, να αποτρέπουν ατυχήματα που απειλούν τόσο την ανθρώπινη ζωή όσο και το θαλάσσιο περιβάλλον – και να δημιουργήσουν νέες ευκαιρίες για άλλους τομείς.

Γαλάζια οικονομία 

Δεν παρέλειψε να αναφερθεί και στη σημασία της γαλάζιας οικονομίας, η οποία «μάλιστα βοηθά στη χρηματοδότηση της τελικής μετάβασης σε ένα πιο πράσινο ενεργειακό μέλλον. Ενώ οι χαμηλότερες εκπομπές κατέστησαν το φυσικό αέριο βασικό καύσιμο για τη μετάβαση σε ΑΠΕ (Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας), όλοι οι παίκτες στο περιφερειακό ενεργειακό παιχνίδι θα πρέπει να προετοιμάζονται για αυτήν τη μετάβαση από τώρα. Αυτό σημαίνει ότι η παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας στην ανατολική λεκάνη της Μεσογείου πρέπει να απομακρυνθεί από τον άνθρακα και το βαρύ μαζούτ και να πάει προς το καθαρότερο φυσικό αέριο. Σημαίνει, επίσης, ότι οι νομοθέτες πρέπει να αρχίσουν να παίρνουν σοβαρά υπόψη το περιβάλλον, για παράδειγμα, σχεδιάζοντας προοδευτικούς και εφαρμόσιμους κανονισμούς, που θα ενθαρρύνουν την επέκταση των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας».

Στόχοι αειφορίας

Παρά τις εντάσεις που υπάρχουν στη γεωπολιτική σκηνή, οι στόχοι της αειφορίας ενώνουν τους ανθρώπους, δήλωσε ο πρώην πρωθυπουργός της Ολλανδίας Γιαν Πέτερ Μπαλκενέντε και πρόεδρος του Dutch Sustainable Growth Coalition: Οι προκλήσεις που απορρέουν από την κλιματική αλλαγή κάνουν αναπόφευκτη τη μετάβαση σε καθαρότερες μορφές ενέργειας. Η μετάβαση στην κυκλική οικονομία είναι πολύ βασικό ζήτημα για να αντιμετωπίσουμε τις προκλήσεις που πηγάζουν από την κλιματική αλλαγή.

Πιεστικά προβλήματα

Ο Τζον Κέρι, ειδικός απεσταλμένος του προέδρου των ΗΠΑ Τζο Μπάιντεν, για ζητήματα κλιματικής αλλαγής, με τηλε-παρέμβασή του στο Οικονομικό Φόρουμ εξήρε τις πρωτοβουλίες της ελληνικής κυβέρνησης και αναφέρθηκε στα πιεστικά προβλήματα που αντιμετωπίζει η ανθρωπότητα, όπως η οικονομία και οι γεωστρατηγικές προκλήσεις. Αυτά τα προβλήματα θα είναι αδύνατο να τα λύσουμε, χωρίς να αντιμετωπίσουμε την κλιματική αλλαγή, η οποία είναι η σημαντικότερη πρόκληση από τη Βιομηχανική Επανάσταση. Χρειαζόμαστε περισσότερα από την κυβερνητική δράση, αλλά μόνο οι κυβερνήσεις δεν μπορούν να αντιμετωπίσουν το πρόβλημα, πρέπει και οι πολίτες να συνταχθούν πίσω από αυτή την προσπάθεια.

Ό,τι γίνει αυτήν τη δεκαετία θα καθορίσει αν τελικά θα επιτύχουμε τον στόχο για αύξηση της παγκόσμιας θερμοκρασίας κατά 1,5 βαθμό Κελσίου. Πρέπει, ωστόσο, να δούμε την κλιματική αλλαγή και ως μία πολύ σημαντική ευκαιρία που πρέπει να αδράξουμε.

Δεσμεύσεις κρατών-μελών ΕΕ

Τη σημασία της δέσμευσης για μείωση κατά 3%-5% των εκπομπών του διοξειδίου του άνθρακα έως το 2030 υπογράμμισε η Ευρωπαία επίτροπος για την Ενέργεια Kάντρι Σίμσον στο Οικονομικό Φόρουμ των Δελφών: «Εντός του 2021 αναμένεται να γίνουν οι σημαντικότερες νομοθετικές αλλαγές προς την κατεύθυνση αυτή. Το κάθε κράτος-μέλος έχει δικαίωμα να επιλέγει το δικό του μείγμα ενέργειας, αρκεί να τηρεί τις δεσμεύσεις του προς την ενεργειακή ουδετερότητα. Κατά την ενεργειακή μετάβαση θα προκύψουν νέες θέσεις εργασίας και η Ευρώπη θα γίνει πιο ανταγωνιστική. Τώρα εισάγουμε ορυκτά καύσιμα και όταν καταφέρουμε να τα αντικαταστήσουμε με καθαρή ενέργεια, που θα παράγεται εντός της ΕΕ, οι οικονομίες των χωρών θα έχουν μεγάλο όφελος».
Για τον αγωγό EastMed, τόνισε ότι το φυσικό αέριο αναγνωρίζεται ως ένα μεταβατικό καύσιμο που θα αντικαταστήσει σήμερα πιο ρυπογόνες μορφές ενέργειας, αλλά στόχος είναι στη συνέχεια να πάρει τη θέση του το καθαρό υδρογόνο και άλλες καθαρές μορφές (άλλα λόγια ν’ αγαπιόμαστε…).

Για το ελληνικό σχέδιο υπογράμμισε: «Το Ταμείο Ανάκαμψης είναι για ένα φιλόδοξο σχέδιο – η Ελλάδα έχει σημειώσει μεγάλη πρόοδο με τις Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας και τη σταδιακή κατάργηση του λιγνίτη».

Η γενική γραμματέας Ενέργειας Αλεξάνδρα Σδούκου είπε χαρακτηριστικά ότι «χωρίς τη στήριξη της Ευρώπης. το πρότζεκτ της απολιγνιτοποίησης δεν θα ήταν εφικτό Ωστόσο, αν δεν ξεκλειδώσουν τα χρηματοδοτικά εργαλεία για να έρθουν οι επενδύσεις, δεν θα μπορέσουμε να κερδίσουμε τον στόχο».

του Φίλη Καϊτατζή

Δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα Παρασκήνιο