Δώστε θετική ψήφο στην προοπτική ουσιαστικής μείωσης των εκπομπών του θερμοκηπίου, είναι η ουσία του μηνύματος του εκτελεστικού διευθυντή του Διεθνούς Οργανισμού Ενέργειας Δρ Fatih Birol, ενόψει της διάσκεψης του ΟΗΕ για την Κλιματική Αλλαγή (COP28), που θα πραγματοποιηθεί στο Ντουμπάι των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων, από τις 30 Νοεμβρίου έως τις 12 Δεκεμβρίου 2023. Θα είναι η δεύτερη διαδοχική διάσκεψη του ΟΗΕ για την κλιματική αλλαγή που θα πραγματοποιηθεί στη Μέση Ανατολή, μετά το COP27 στην Αίγυπτο.
Στιγμή αλήθειας
«Το COP28 είναι μια στιγμή αλήθειας για τη βιομηχανία πετρελαίου και φυσικού αερίου» , καθώς «είναι μια μοναδική ευκαιρία να δείξει ότι στέκεται υπεύθυνα στο ζήτημα αντιμετώπισης της κλιματικής αλλαγής», τονίζει ο εκτελεστικός διευθυντής του ΔΟΕ: Πολλές από τις δεσμεύσεις που έχουν δοθεί είναι ασαφείς ή δεν υποστηρίζονται από σαφείς στρατηγικές για την επίτευξή τους, ειδικά για την κρίσιμη περίοδο από τώρα έως το 2030.
Είναι εύκολο να λες ότι θα μειώσω τις εκπομπές και άλλο ότι θα το κάνεις γρήγορα, λέει ο ίδιος υπενθυμίζοντας: «Η εξαγωγή πετρελαίου και φυσικού αερίου από το έδαφος, η επεξεργασία και η παράδοσή τους στους καταναλωτές αντιπροσωπεύουν σχεδόν το 15% των παγκόσμιων εκπομπών που σχετίζονται με την ενέργεια – αυτό είναι περισσότερο από όλες τις εκπομπές που παράγονται από τις Ηνωμένες Πολιτείες ή διπλάσιο από τις εκπομπές ολόκληρης της Ευρωπαϊκής Ένωσης!».
Προκαταβολικές δαπάνες
Η βιομηχανία πετρελαίου και φυσικού αερίου μπορεί να μειώσει αυτές τις εκπομπές κατά 60% από τώρα έως το 2030. Αυτό θα απαιτούσε προκαταβολικά δαπάνες περίπου 600 δισεκατομμυρίων δολαρίων, πολύ λιγότερα από τα τρισεκατομμύρια δολαρίων που συγκέντρωσε πέρυσι ο κλάδος λόγω των ρεκόρ υψηλών τιμών της ενέργειας, υποστηρίζει ο Δρ Fatih Birol: «Εν μέσω της παγκόσμιας ενεργειακής κρίσης, πολλοί καταναλωτές και επιχειρήσεις επλήγησαν σκληρά από την άνοδο των τιμών της ενέργειας. Για τη βιομηχανία πετρελαίου και φυσικού αερίου όμως, το 2022 ήταν μια χρονιά με κέρδη-ρεκόρ».
Ο εκτελεστικός διευθυντής του ΔΟΕ προτείνει: Ένα πρώτο βήμα είναι η αντιμετώπιση των εκπομπών μεθανίου και ο τερματισμός στην πρακτική της καύσης παραγόμενου αερίου, η οποία απελευθερώνει τεράστιες ποσότητες αερίων ρύπων στην ατμόσφαιρα. Ένας άλλος βασικός τομέας δράσης είναι η κλιμάκωση της δέσμευσης, της χρήσης και της αποθήκευσης υδρογόνου και άνθρακα χαμηλών εκπομπών.
Είναι σημαντικό να σημειωθεί, συνεχίζει ο Δρ Fatih Birol, ότι η μείωση των εκπομπών από τις εργασίες πετρελαίου και φυσικού αερίου δεν αποτελεί δικαιολογία για να μην αντιμετωπιστεί επίσης το τεράστιο ποσό των εκπομπών που προκαλούνται από τη χρήση των ίδιων των καυσίμων στις μεταφορές, τη θέρμανση, την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας και άλλες δραστηριότητες. Η βιομηχανία πρέπει να ενεργήσει και να επενδύσει υπεύθυνα, συνεργαζόμενη με τις κυβερνήσεις και άλλους τομείς, για να επισπεύσει τη μετάβαση στην καθαρή ενέργεια αντί να την εμποδίσει. Επί του παρόντος, υπάρχει μια τεράστια διακύμανση μεταξύ των διαφορετικών παραγωγών πετρελαίου και φυσικού αερίου ως προς το πόσο εκπέμπουν οι δραστηριότητές τους.
Πιθανό έλλειμμα
Η εκτίμηση του ΔΟΕ είναι ότι «η ΕΕ αντιμετωπίζει για τον προσεχή χειμώνα ένα πιθανό έλλειμμα σχεδόν 30 δισ. κυβικών μέτρων φυσικού αερίου, αλλά το χάσμα αυτό μπορεί να καλυφθεί και να αποφευχθεί ο κίνδυνος ελλείψεων, μέσω μεγαλύτερων προσπαθειών για τη βελτίωση της ενεργειακής απόδοσης, την ανάπτυξη ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, την εγκατάσταση αντλιών θερμότητας, την προώθηση της εξοικονόμησης ενέργειας και την αύξηση των προμηθειών φυσικού αερίου».
Πολλές χώρες και περιφέρειες εξετάζουν τώρα, αναφέρει ο ΔΟΕ, πώς μπορούν να αξιοποιήσουν πολιτικές για να ακολουθήσουν γρήγορα μια μετάβαση καθαρής ενέργειας παράλληλα με την οικονομική ανάκαμψη και να αποφύγουν την επανάληψη των λαθών του παρελθόντος. Ο νόμος για τη μείωση του πληθωρισμού στις ΗΠΑ, το σχέδιο REPowerEU στην Ευρώπη και το πρόγραμμα GX Green Transformation στην Ιαπωνία είναι μόνο μερικά παραδείγματα πολιτικών προς αυτή την κατεύθυνση.
Επιπτώσεις εισβολής
Παράλληλα, ο Διεθνής Οργανισμός Ενέργειας παρακολουθεί τις επιπτώσεις της εισβολής της Ρωσίας στην Ουκρανία στο ενεργειακό της σύστημα και τις παγκόσμιες αγορές: Στην πρώτη συλλογική δράση μετά την εισβολή, που συμφωνήθηκε την 1η Μαρτίου 2022, τα κράτη-μέλη του ΔΟΕ δεσμεύτηκαν να απελευθερώσουν 62,7 εκατομμύρια βαρέλια έκτακτων αποθεμάτων πετρελαίου. Την 1η Απριλίου, συμφώνησαν να διαθέσουν επιπλέον 120 εκατομμύρια βαρέλια από τα αποθέματα έκτακτης ανάγκης, τη μεγαλύτερη αποδέσμευση αποθεμάτων στην ιστορία του ΔΟΕ, η οποία συνέπεσε με την απελευθέρωση επιπλέον βαρελιών από το Στρατηγικό Απόθεμα Πετρελαίου των ΗΠΑ.
Στην Ευρώπη, πολλές χώρες ενέκριναν ή πρότειναν σχέδια δράσης με φιλόδοξους στόχους, αυξάνοντας την πολιτική υποστήριξή τους στις ΑΠΕ. Η πρόβλεψη του ΔΟΕ για την ανάπτυξη στην ΕΕ έχει αναθεωρηθεί σημαντικά προς τα πάνω (περισσότερο από 30%) από την εκτίμηση του περασμένου έτους, με επικεφαλής τη Γερμανία (55%).
Σκληρή πραγματικότητα
Η ενεργειακή μετάβαση όμως δεν πρέπει να αφήσει πίσω της 800 εκατομμύρια ανθρώπους που έχουν αποκλειστεί από την πρόσβαση στην ενέργεια σήμερα, λέει ο Δρ Σουλτάν Αλ Τζαμπέρ, υπουργός Βιομηχανίας και Προηγμένης Τεχνολογίας των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων: Η πραγματικότητα πάντως είναι σκληρή, διότι οι παγκόσμιες εκπομπές πρέπει να μειωθούν κατά 43 % έως το 2030. Αυτό απέχει μόλις επτά χρόνια. Γι’ αυτό χρειαζόμαστε μια σημαντική διόρθωση πορείας.
Για πρώτη φορά, τα έθνη στη διάσκεψη COP28 αναμένεται να πραγματοποιήσουν έναν παγκόσμιο απολογισμό, που θα εξετάσει αν οι δεσμεύσεις που έγιναν στο πλαίσιο της Συμφωνίας του Παρισιού για το κλίμα του 2015 είναι αρκετές, ώστε να σταματήσουν τις εκπομπές θερμότητας. Η Συμφωνία του Παρισιού, που συμφωνήθηκε το 2015 και υπογράφηκε από 200 χώρες, στοχεύει να περιορίσει τις αυξήσεις της παγκόσμιας θερμοκρασίας στον 1,5ºC και να τις διατηρήσει «πολύ κάτω» κατά 2,0ºC πάνω από τα προβιομηχανικά επίπεδα.
Ωστόσο, όπως βεβαιώνει ο Διεθνής Οργανισμός Ενέργειας, το πετρέλαιο και το φυσικό αέριο δεν πρόκειται να εξαφανιστούν από τις οικονομίες μας εν μία νυκτί – ακόμη και σε φιλόδοξα σενάρια, όπως αυτό των Καθαρών Μηδενικών Εκπομπών έως το 2050.
Ευθύνες ανθρώπινης δραστηριότητας
Διεθνής Οργανισμός Ενέργειας: Το μεθάνιο ευθύνεται για περίπου το 30% της αύξησης της παγκόσμιας θερμοκρασίας από τη βιομηχανική επανάσταση. Οι γρήγορες και συνεχείς μειώσεις των εκπομπών μεθανίου είναι το κλειδί για τον περιορισμό της υπερθέρμανσης του πλανήτη βραχυπρόθεσμα και την βελτίωση της ποιότητας του αέρα. Ο ενεργειακός τομέας –συμπεριλαμβανομένου του πετρελαίου, του φυσικού αερίου, του άνθρακα και της βιοενέργειας– ευθύνεται για σχεδόν το 40% των εκπομπών μεθανίου από την ανθρώπινη δραστηριότητα.
του Φίλη Καϊτατζή
Δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα Παρασκήνιο
07/06/2023
