Θα πρέπει στο εξής να αποφεύγονται, αν μη τι άλλο, ανακοινώσεις της Ρυθμιστικής Αρχής Ενέργειας (ΡΑΕ), που «ενισχύουν» τις «απόψεις» περί προώθησης σχεδίων εγκατάστασης ανεμογεννητριών σε καμένες περιοχές, και δη στην πολύπαθη Βόρεια Εύβοια που πληρώνει βαρύ τίμημα από τις καταστροφικές πυρκαγιές του καλοκαιριού, δημιουργώντας αμφιβολίες σε καλοπροαίρετους πολίτες, οι οποίοι δεν είναι εναντίον των αιολικών, αλλά είναι και υπέρ της προστασίας του φυσικού πλούτου της χώρας, και δη των περιοχών ιδιαίτερου κάλλους.

«Παρά τη ρητή δέσμευση της κυβέρνησης ότι δεν θα γίνει καμία παρέμβαση στις πυρόπληκτες περιοχές μέχρι την υποβολή του σχεδίου της Επιτροπής Ανασυγκρότησης», η ΡΑΕ με απόφασή της «χορήγησε άδεια για την εγκατάσταση 13 ανεμογεννητριών στο όρος Τελέθριο του Δήμου Ιστιαίας-Αιδηψού, για χρονικό διάστημα 25 ετών»!

Το γεγονός αυτό προκάλεσε την αντίδραση του υπουργού Περιβάλλοντος και Ενέργειας Κώστα Σκρέκα, ο οποίος γνωστοποίησε με επιστολή του στον Δρ. Αθανάσιο Δαγούμα, πρόεδρο της Ολομέλειας της ΡΑΕ ότι το ΥΠΕΝ προχωρά «στην κατάθεση νομοθετικής ρύθμισης «για την αναστολή ισχύος των αδειών που εκδόθηκαν το τελευταίο διάστημα και την αναστολή έκδοσης νέων αδειών, μέχρι την ολοκλήρωση του σχεδίου ανασυγκρότησης των πυρόπληκτων περιοχών της Βόρειας Εύβοιας».

Επιχειρήματα παραγωγών

Η απόφαση αυτή της ΡΑΕ, όπως μας είπε άνθρωπος της αγοράς, αφήνει να αιωρούνται σκέψεις ότι όλα γίνονται εκ του πονηρού, εκθέτοντας τους υποστηρικτές αιολικών αλλά και τους παραγωγούς ηλεκτρικής ενέργειας από τις ΑΠΕ, οι οποίοι κατά τη διάρκεια των καταστροφικών πυρκαγιών στην Εύβοια και την υπόλοιπη Ελλάδα τόνιζαν (EΛΕΤΑΕΝ – ΕΣΗΑΠΕ): «Η καταστροφή μιας δασικής έκτασης όχι μόνο δεν διευκολύνει, αλλά, αντιθέτως, αυξάνει τις απαιτήσεις και τις προϋποθέσεις για την υλοποίηση μιας επένδυσης αιολικού πάρκου. Δυστυχώς όμως, εν μέσω αυτής της ανείπωτης τραγωδίας, εμφανίστηκαν αναρτήσεις στα κοινωνικά δίκτυα που στοχοποιούν τα αιολικά πάρκα ως αιτία των πυρκαγιών, με το επιχείρημα ότι οι πυρκαγιές καταστρέφουν δάση ώστε να “φυτρώσουν” μετά ανεμογεννήτριες ή για να διανοιχθούν οι δρόμοι από όπου θα περάσουν οι ανεμογεννήτριες».

Η Ελληνική Επιστημονική Ένωση Αιολικής Ενέργειας (ΕΛΕΤΑΕΝ) και ο Ελληνικός Σύνδεσμος Ηλεκτροπαραγωγών από Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας (ΕΣΗΑΠΕ) έχουν εξηγήσει ότι «η νομοθεσία που ισχύει έχει καθορίσει μια σειρά έργων που επιτρέπεται να εγκαθίστανται εντός δασών και δασικών εκτάσεων. Αυτά τα επιτρεπόμενα έργα καθορίζονται στα άρθρα 45-57 του νόμου 998/1979 όπως ισχύει και περιλαμβάνουν –μεταξύ άλλων– στρατιωτικά έργα, έργα υποδομής, δημόσιους δρόμους, αγωγούς φυσικού αερίου και πετρελαίου, έργα ΑΠΕ, υδροηλεκτρικά έργα, γραμμές μεταφοράς και διανομής ηλεκτρικής ενέργειας, εξόρυξη και εκμετάλλευση ορυκτών πρώτων υλών, μεταλλεία, λατομεία, κάποιες γεωργικές ή κτηνοτροφικές εκμεταλλεύσεις και αγροτικές χρήσεις, τουριστικές εγκαταστάσεις, χιονοδρομικά κέντρα, κατασκηνώσεις, καταφύγια, βιομηχανίες ξύλου και άντλησης και εμφιάλωσης νερού κ.λπ. Επομένως, δεν υφίσταται κανένας λόγος ή κίνητρο να καεί μια δασική έκταση για να πραγματοποιηθεί μια εγκατάσταση, όταν αυτή η εγκατάσταση επιτρέπεται ούτως ή άλλως να υλοποιηθεί στη δασική έκταση».

Νομικό σκεπτικό

Ο νομικός Γιώργος Καραβοκύρης, σε ανάλυσή του που επικαλείται και το WWF Ελλάς, υποστηρίζει ότι «δεν χρειάζεται να κάψει κανείς το δάσος για να εγκαταστήσει ΑΠΕ – αντιθέτως η φωτιά ήταν ο πιο ασφαλής τρόπος για να αποτραπεί το έργο». Συγκεκριμένα, το νομικό σκεπτικό του είναι το εξής: «Στο άρθρο 24 παράγραφος 1 του Συντάγματος επιτρέπεται εξαιρετικά η μεταβολή στη χρήση δασών και δασικών εκτάσεων για λόγους δημοσίου συμφέροντος. Στο άρθρο 117 παράγραφος 3 του Συντάγματος δεν ισχύει το ίδιο για τις αναδασωτέες μετά από πυρκαγιά ή αποψίλωση με άλλον τρόπο εκτάσεις. Την ένταση ανάμεσα στις δύο διατάξεις επιχείρησε να επιλύσει με τη μεθοδολογική επιλογή της παρόμοιας μεταχείρισης δάσους και “αναδασωτέας έκτασης” σε σειρά παρεμβάσεών του ο νομοθέτης (π.χ. ο εκτελεστικός νόμος του 1979 για στρατιωτικές υποδομές 2001, 2005, 2006, για ΑΠΕ και συνοδά έργα), με τις οποίες επιτρέπει, αν παραστεί επιτακτική ανάγκη και σύμφωνα με το δημόσιο συμφέρον, τις χρήσεις αυτές και στις αναδασωτέες περιοχές (αφού ήδη αυτό είναι θεμιτό εξαρχής στα δάση). Η απόφαση 2499/2012 ΣτΕ (Ολομέλεια) για τις ανεμογεννήτριες υπό το φως των διεθνών δεσμεύσεων της χώρας (οδηγία ΕΕ το 2001 και Πρωτόκολλο Κιότο) για την πράσινη ενέργεια, της οποίας η περιβαλλοντική σπουδαιότητα δεν αμφισβητείται, κατοχυρώνει νομολογιακά τη δυνατότητα αυτή, πριν από την άρση της αναδάσωσης (εφόσον αποδεικνύεται ότι άλλως κινδυνεύει να ματαιωθεί το έργο), έχοντας περαιτέρω και μια στρέβλωση να αντιμετωπίσει την καταστροφή/αποψίλωση για να μη γίνει σε αυτά καμία απολύτως τέτοια χρήση (π.χ. ΑΠΕ ΧΥΤΑ). Η δε υπαγωγή της αναδασωτέας έκτασης σε αυτήν τη χρήση υπακούει στις ίδιες αυστηρές προϋποθέσεις με τη δασική, δίχως να αναιρείται ο σκοπός της προστασίας του δασικού οικοσυστήματος της αναδασωτέας και ασυνδέτως με την οικονομική εκμετάλλευση, Κοντολογίς δεν χρειάζεται να κάψει κανείς το δάσος για να εγκαταστήσει ΑΠΕ (αντιθέτως, η φωτιά ήταν ο πιο ασφαλής τρόπος για να αποτραπεί το έργο). Ούτε το μείζον ερμηνευτικό στοίχημα του νομικού πλαισίου –και της απόφασης του ΣτΕ που υπερβαίνει τη γραμματική ερμηνεία– είναι η ιδιωτική οικονομική πρωτοβουλία, αλλά η ίδια η προστασία του περιβάλλοντος. Αυτή είναι η βασική μέριμνα και πολλές φορές τα νομικά είναι η καλύτερη προϋπόθεση για να συζητάμε με ακρίβεια και τα πολιτικά».

Ολοκληρωμένη πρόταση

Η Επιτροπή Ανασυγκρότησης των πυρόπληκτων περιοχών, με επικεφαλής τον Σταύρο Μπένο (συστήθηκε από την κυβέρνηση μετά τις καταστροφικές πυρκαγιές που έπληξαν τη Βόρεια Εύβοια), αναμένεται το επόμενο διάστημα να υποβάλει ολοκληρωμένη πρόταση για τον χωροταξικό, ρυμοτομικό και πολεοδομικό σχεδιασμό των οικισμών στην Εύβοια που υπέστησαν πλήγμα, στο πλαίσιο των έργων αποκατάστασης και προστασίας τους.

Εν αναμονή της απάντησης της ΡΑΕ, την οποία ο υπουργός ΠΕΝ Κώστας Σκρέκας έχει καλέσει να προχωρήσει: σε αναστολή έκδοσης αδειών για έργα ΑΠΕ στην περιοχή της Βόρειας Εύβοιας και στην ανάκληση αδειών που εκδόθηκαν προσφάτως. για τον αποτελεσματικότερο σχεδιασμό και την απρόσκοπτη υλοποίηση του σχεδίου της Επιτροπής Ανασυγκρότησης.

Υφυπουργός Περιβάλλοντος αρμόδιος για θέματα Προστασίας του Περιβάλλοντος Γιώργος Αμυράς: «Εδώ και χρόνια, με τον Ν. 998/79 ισχύει η δυνατότητα εγκατάστασης ανεμογεννητριών και σε δάση και σε δασικές εκτάσεις και σε χορτολιβαδικές εκτάσεις και σε βραχώδεις εκτάσεις. Δεν χρειάζεται να γίνει αναδάσωση για να μπει ανεμογεννήτρια. Το αντίθετο. Όταν καίγεται μια έκταση, λόγω της υποχρέωσης να κηρύσσεται αναδασωτέα και λόγω της επιβάρυνσης της περιβαλλοντικής, είναι πολύ πιο δύσκολο να εγκριθεί μια μελέτη περιβαλλοντικών όρων για εγκατάσταση ανεμογεννητριών».

του Φίλη Καϊτατζή

Δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα Παρασκήνιο