Ερωτήσεις και απαντήσεις SOS για το νέο Πτωχευτικό

Με τρεις τρόπους θα μπορούν να διευθετούν τα χρέη τους, ή να απαλλάσσονται από αυτά, τα φυσικά και νομικά πρόσωπα από την 1η Ιουνίου.

Το νέο πλαίσιο που θα τεθεί σε εφαρμογή έχει βασικό στόχο να αντιμετωπίσει το πρόβλημα του ιδιωτικού χρέους, που προσεγγίζει τα 242 δισ. ευρώ, προβλέπει την εξωδικαστική διευθέτηση των οφειλών με τρόπο παρόμοιο με αυτόν που ίσχυε στον «Εξωδικαστικό Μηχανισμό», την προπτωχευτική διαδικασία εξυγίανσης και την πτώχευση.

Δυνατότητα ρύθμισης των οφειλών ή απαλλαγής και με τους τρεις τρόπους έχουν φυσικά και νομικά πρόσωπα με πτωχευτική ικανότητα, ενώ, για τα νοικοκυριά χωρίς πτωχευτική ικανότητα, ο μόνος δρόμος είναι η πτώχευση και, συνεπώς, η εκποίηση των περιουσιακών τους στοιχείων. Ακόμα και της πρώτης κατοικίας, για την οποία από την 1η Ιουνίου δεν υπάρχει πλέον πλαίσιο προστασίας.

Στην περίπτωση πτώχευσης, το νομοσχέδιο ορίζει ότι η απαλλαγή του οφειλέτη από τα χρέη του επέρχεται σε τρία χρόνια, ενώ μειώνεται στο ένα έτος, όταν στην πτωχευτική περιουσία εντάσσεται και η πρώτη κατοικία.

Με αίτημα του οφειλέτη, η πρώτη κατοικία μπορεί να μεταβιβαστεί στον Φορέα Απόκτησης και Επαναμίσθωσης των πρώτων κατοικιών και να διαμένει σε αυτή καταβάλλοντας ενοίκιο. Μετά την παρέλευση 12 ετών, ο οφειλέτης έχει τη δυνατότητα επαναγοράς της κατοικίας στην τρέχουσα εμπορική τιμή. Για τους οικονομικά ευάλωτους, υπάρχει και η πρόβλεψη για την καταβολή στεγαστικού επιδόματος.

Ο εξωδικαστικός συμβιβασμός

Ποιοι μπορούν να υποβάλουν αίτηση για εξωδικαστική διευθέτηση των οφειλών;

Κάθε φυσικό ή νομικό πρόσωπο με πτωχευτική ικανότητα μπορεί να υποβάλλει αίτηση για εξωδικαστική ρύθμιση οφειλών.

Πού την υποβάλλει;

Στην ιστοσελίδα της Ειδικής Γραμματείας Διαχείρισης Ιδιωτικού Χρέους (ΕΓΔΙΧ).

Σε ποιους απευθύνεται;

Η αίτηση απευθύνεται στους πιστωτές (τράπεζες, φορείς κοινωνικής ασφάλισης, ΑΑΔΕ, προμηθευτές).

Μπορούν οι πιστωτές να κινήσουν διαδικασία για εξωδικαστικό συμβιβασμό;

Σύμφωνα με το νέο πλαίσιο, μπορούν. Συγκεκριμένα, το Δημόσιο, οι Φορείς Κοινωνικής Ασφάλισης ή οι χρηματοδοτικοί φορείς μπορούν ως πιστωτές να κινήσουν τη διαδικασία εξωδικαστικής ρύθμισης οφειλών, κοινοποιώντας στον οφειλέτη με ηλεκτρονική επιστολή, ή με δικαστικό επιμελητή, ή με συστημένη επιστολή, ή με ισοδύναμου τύπου ταχυδρομική επιστολή, ή αυτοπρόσωπη παράδοση, πρόσκληση για την εξωδικαστική αναδιάρθρωση των οφειλών του.

Τι μπορεί να προσδοκά ένας οφειλέτης μέσω του εξωδικαστικού;

Τη ρύθμιση των οφειλών του μέσω μιας σύμβασης αναδιάρθρωσης με τους πιστωτές.

Είναι υποχρεωμένοι οι πιστωτές να εξετάσουν την αίτηση;

Όχι. Οι χρηματοδοτικοί φορείς διατηρούν διακριτική ευχέρεια ως προς την υποβολή πρότασης ρύθμισης οφειλών και ως προς το περιεχόμενό της και δεν υποχρεούνται να υποβάλλουν προτάσεις σε όλες τις περιπτώσεις που τους απευθύνεται αίτηση.

Τι ισχύει για ΕΦΚΑ και ΑΑΔΕ;

Εφόσον η πλειοψηφία των χρηματοδοτικών φορέων αποδέχεται την αίτηση και συναινεί στη διατύπωση συγκεκριμένης πρότασης ρύθμισης οφειλών, οι δημόσιοι φορείς πρέπει να «ακολουθήσουν» τη διαδικασία.

Μπορεί να υπάρξει κούρεμα «οφειλών»;

Ναι, προβλέπεται η διαγραφή μεγάλου μέρους των προστίμων και των προσαυξήσεων. Κατά περίπτωση, μπορεί να υπάρξει και διαγραφή κεφαλαίου.

Πώς προσδιορίζεται η πλειοψηφία των πιστωτών;

Ως «πλειοψηφία συμμετεχόντων πιστωτών» νοείται το ποσοστό 60% επί του συνόλου των απαιτήσεων των χρηματοδοτικών φορέων, οι οποίοι συμμετέχουν ως πιστωτές.

Μπορεί η πρόταση αναδιάρθρωσης της πλειοψηφίας να «επιβληθεί» στον οφειλέτη;

Όχι. Η πρόταση αναδιάρθρωσης θα πρέπει να γίνει αποδεκτή και από τον οφειλέτη.

Υπάρχει αναστολή των αναγκαστικών μέτρων;

Από την υποβολή της αίτησης και μέχρι τη με οποιονδήποτε τρόπο περάτωση της διαδικασίας, αναστέλλονται η λήψη αναγκαστικών μέτρων και η συνέχιση της διαδικασίας αναγκαστικής εκτέλεσης επί απαιτήσεων, κινητών και ακινήτων, κατά του οφειλέτη.

Πότε μπορεί να καταγγελθεί η σύμβαση αναδιάρθρωσης;

Αν ο οφειλέτης καταστεί υπερήμερος ως προς καταβολές της σύμβασης αναδιάρθρωσης, με συνέπεια το συνολικό ύψος του ποσού σε καθυστέρηση να υπερβαίνει αθροιστικά είτε την αξία τριών δόσεων είτε την αξία τουλάχιστον του 3% του συνολικά οφειλόμενου ποσού σύμφωνα με την επιτευχθείσα ρύθμιση, οποιοσδήποτε καταλαμβανόμενος πιστωτής δύναται να καταγγείλει τη σύμβαση αναδιάρθρωσης, κάτι που συνεπάγεται και την απώλεια της ρύθμισης. Σε αυτή την περίπτωση αναβιώνουν οι απαιτήσεις του πιστωτή στο ύψος που είχαν πριν από τη σύμβαση αναδιάρθρωσης, αφαιρούμενων ποσών που τυχόν καταβλήθηκαν στο πλαίσιο της ρύθμισης, ενώ τις καθιστούν ληξιπρόθεσμες και άμεσα απαιτητές.

Η προπτωχευτική διαδικασία

Εκτός του εξωδικαστικού συμβιβασμού, όπως προαναφέρθηκε, το νέο πλαίσιο παρέχει τη δυνατότητα προπτωχευτικής εξυγίανσης.

Πώς ορίζεται η προπτωχευτική διαδικασία εξυγίανσης;

Η διαδικασία εξυγίανσης αποτελεί συλλογική προ-πτωχευτική διαδικασία, που αποσκοπεί στη διατήρηση, αξιοποίηση, αναδιάρθρωση και ανόρθωση της επιχείρησης με την επικύρωση συμφωνίας εξυγίανσης, υπό την προϋπόθεση ότι πληρούται η αρχή της μη χειροτέρευσης της θέσης των πιστωτών.

Ποιο είναι το αρμόδιο δικαστήριο;

Αρμόδιο δικαστήριο για τις διαδικασίες του παρόντος κεφαλαίου είναι το Πολυμελές Πρωτοδικείο, στην περιφέρεια του οποίου ο οφειλέτης έχει το κέντρο των κυρίων συμφερόντων του.

Η πτώχευση

Ποιοι έχουν πτωχευτική ικανότητα;

Πτωχευτική ικανότητα έχουν τα φυσικά πρόσωπα, καθώς και τα νομικά πρόσωπα που επιδιώκουν οικονομικό σκοπό.

Πότε κηρύσσεται ένας οφειλέτης σε πτώχευση;

Σε πτώχευση κηρύσσεται ο οφειλέτης που αδυνατεί να εκπληρώνει τις ληξιπρόθεσμες χρηματικές υποχρεώσεις του κατά τρόπο γενικό και μόνιμο. Δεν αποτελούν εκπλήρωση των υποχρεώσεων οι πληρωμές που πραγματοποιούνται με δόλια ή καταστρεπτικά μέσα.

Ποιο είναι το αρμόδιο πτωχευτικό δικαστήριο;

Με εξαίρεση τις πτωχεύσεις μικρού αντικειμένου, αρμόδιο πτωχευτικό δικαστήριο είναι το Πολυμελές Πρωτοδικείο, στην περιφέρεια του οποίου ο οφειλέτης έχει το κέντρο των κύριων συμφερόντων του, ή, στην περίπτωση φυσικού προσώπου χωρίς εμπορική ιδιότητα, την κύρια κατοικία του. Για τις πτωχεύσεις μικρού αντικειμένου, αρμόδια είναι τα Ειρηνοδικεία.

Ποιος κηρύττει την πτώχευση;

Η πτώχευση κηρύσσεται μετά από αίτηση ενός ή περισσοτέρων πιστωτών με έννομο συμφέρον, καθώς και μετά από αίτηση του εισαγγελέα πρωτοδικών, εφόσον τούτο δικαιολογείται από λόγους δημόσιου συμφέροντος, ή μετά από αίτηση του οφειλέτη.

Ποια στοιχεία αποτελούν την πτωχευτική περιουσία;

Η πτωχευτική περιουσία περιλαμβάνει το σύνολο της περιουσίας που ανήκει στον οφειλέτη κατά την κήρυξη της πτώχευσης, οπουδήποτε και αν βρίσκεται. Σε περίπτωση οφειλέτη φυσικού προσώπου, από την κήρυξη της πτώχευσης μέχρι την απαλλαγή του οφειλέτη, στην πτωχευτική περιουσία ανήκει το μέρος του ετησίου εισοδήματός του, που υπερβαίνει τις εύλογες δαπάνες διαβίωσης.

Πότε εξαιρούνται τα ετήσια εισοδήματα του οφειλέτη;

Τα ετήσια εισοδήματα του οφειλέτη εξαιρούνται της πτωχευτικής περιουσίας ανεξαρτήτως ύψους, όταν, έπειτα από αίτησή του, το πτωχευτικό δικαστήριο διαπιστώσει ότι η πτωχευτική περιουσία περιλαμβάνει την κύρια κατοικία του οφειλέτη ή/και άλλα πάγια περιουσιακά του στοιχεία που υπερβαίνουν σε αξία το 10% των συνολικών του υποχρεώσεων και η ελάχιστη αξία τους δεν υπολείπεται των 100.000 ευρώ, εξαιρουμένων όσων έχουν αποκτηθεί στη διάρκεια των δώδεκα μηνών που προηγούνται της υποβολής της αίτησης πτώχευσης.

Πότε απαλλάσσεται ο οφειλέτης φυσικό πρόσωπο από τα χρέη του;

Με την πάροδο 36 μηνών από την κήρυξη της πτώχευσης. Αν στην πτωχευτική περιουσία περιλαμβάνεται και η πρώτη κατοικία, η απαλλαγή επέρχεται σε 12 μήνες. Η απαλλαγή έχει ως συνέπεια και την παύση των στερήσεων δικαιωμάτων, τις οποίες συνεπάγεται η πτώχευση.

Τι ισχύει για τους οικονομικά ευάλωτους οφειλέτες;

Σε περίπτωση που ευάλωτος οφειλέτης κηρυχθεί σε πτώχευση, ή σε περίπτωση που σε βάρος της κύριας κατοικίας του ευάλωτου οφειλέτη επισπεύδεται αναγκαστική εκτέλεση από ενυπόθηκο ή προσημειούχο πιστωτή, ο ευάλωτος οφειλέτης μπορεί να υποβάλει αίτημα μεταβίβασης ή μίσθωσης της κύριας κατοικίας του σε φορέα απόκτησης και επαναμίσθωσης και να συνεχίσει τη διαμονή του στην πρώην κύρια κατοικία με την καταβολή ενοικίου.

Για πόσο καιρό μπορεί να την ενοικιάζει;

Η διάρκεια της μίσθωσης ορίζεται σε 12 έτη.

Πόσο θα είναι το ύψος του ενοικίου;

Το μίσθωμα ορίζεται με βάση απόδοση που αντιστοιχεί προς το μέσο επιτόκιο στεγαστικού δανείου με κυμαινόμενο επιτόκιο που ίσχυε, σύμφωνα με το στατιστικό δελτίο της Τράπεζας της Ελλάδος, κατά τον τελευταίο μήνα, για τον οποίο υφίσταται μέτρηση, αναπροσαρμοζόμενο με επιτόκιο αναφοράς αυτό των Πράξεων Κύριας Αναχρηματοδότησης της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας. Η αναθεώρηση του μισθώματος γίνεται ετησίως, στην επέτειο της κατάρτισης της μίσθωσης.

Μπορεί ο οφειλέτης να επαναγοράσει την πρώτη του κατοικία;

Εφόσον ο οφειλέτης καταβάλλει το σύνολο των μισθωμάτων για τη διάρκεια της μίσθωσης, μπορεί να ασκήσει το δικαίωμα επαναγοράς και να αποκτήσει έναντι τιμήματος επαναγοράς, που θα καθοριστεί με υπουργική απόφαση. Σε κάθε περίπτωση, η τιμή επαναπόκτησης θα είναι πλησίον της εμπορικής αξίας του ακινήτου.

Πότε μπορεί να γίνει πρόταση επαναγοράς από τον οφειλέτη;

Μετά από 12 έτη καταβολής των ενοικίων.

Υπάρχει η δυνατότητα για την απόκτηση νωρίτερα από τα 12 έτη;

Ναι, ωστόσο, ο οφειλέτης θα πρέπει να καταβάλει τα μισθώματα 12 ετών και μετά να την εξαγοράσει στην τιμή που θα ορίσει ο φορέας απόκτησης και επαναμίσθωσης. Σε κάθε περίπτωση, εάν ο οφειλέτης επιθυμεί να επαναγοράσει την πρώτη κατοικία, πρέπει να καταβάλει ενοίκιο 12 ετών.

Υπάρχει πρόνοια για τη χορήγηση στεγαστικού επιδόματος;

Ναι, αφού οι οφειλέτες που αποκτούν το δικαίωμα επαναμίσθωσης και επαναγοράς είναι μόνο οι, με βάση τον νόμο, οικονομικά ευάλωτοι.

Πόσο μπορεί να είναι το ύψος του επιδόματος;

Το μέγιστο ποσό του στεγαστικού επιδόματος για τα ευάλωτα νοικοκυριά ορίζεται ως ακολούθως: 1. Για τον αιτούντα: 70 ευρώ ανά μήνα. 2. Για κάθε επιπλέον μέλος του νοικοκυριού προσαύξηση 35 ευρώ τον μήνα. 3. Στη μονογονεϊκή οικογένεια χορηγείται επιπλέον προσαύξηση 35 ευρώ τον μήνα. 4. Στα νοικοκυριά με απροστάτευτο/α τέκνο/α, χορηγείται επιπλέον προσαύξηση 35 ευρώ τον μήνα για κάθε απροστάτευτο τέκνο. 5. Ως ανώτατο όριο του επιδόματος στέγασης ορίζονται τα 210 ευρώ μηνιαίως, ανεξαρτήτως της σύνθεσης του νοικοκυριού.

της Αμαλίας Κάτζου

Δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα Παρασκήνιο