Κοσμογονικές αλλαγές φέρνει το νέο εργασιακό νομοσχέδιο, το οποίο τέθηκε σε διαβούλευση και επιχειρεί να δημιουργήσει νέα δεδομένα και αλλαγές σε 35 τομείς της εργασίας. Βάσει του νέου νομοσχεδίου είναι η Ψηφιακή Κάρτα Εργασίας και βασικό εργαλείο η διευθέτηση του χρόνου εργασίας χωρίς κατάργηση του 8ώρου, του 5ήμερου και των 40 ωρών απασχόλησης εβδομαδιαίως, ενώ για πρώτη φορά εισάγονται ειδικές διατάξεις για την τηλεργασία, τη βία και τη σεξουαλική παρενόχληση στους εργασιακούς χώρους. Τα πρόστιμα για τους εργοδότες στις περιπτώσεις παρανομίας θα είναι τσουχτερά και θα αντιστοιχούν στο ίδιο επίπεδο με το πρόστιμο των 10.500 ευρώ, που επιβάλλεται σήμερα για την αδήλωτη εργασία.
Με το νομοσχέδιο εισάγονται ειδικές διατάξεις για τις άδειες πατρότητας, εργαζομένων γυναικών και εγκύων, ενώ ξεκαθαρίζει το τοπίο σε σχέση με τα περιθώρια άσκησης των συνδικαλιστικών δικαιωμάτων. Παράλληλα, το Σώμα Επιθεωρητών Εργασίας μετατρέπεται σε Ανεξάρτητη Αρχή κατά τα πρότυπα της Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Εσόδων. Έτσι, η νέα Ανεξάρτητη Αρχή θα προβαίνει σε ελέγχους καθ’ όλη τη διάρκεια του 24ώρου, έχοντας ελεύθερη πρόσβαση στα βιβλία, τα μητρώα, τα έγγραφα και τα αρχεία. Από την άλλη, ενισχύεται το Εθνικό Σύστημα Υγείας και Ασφάλειας με νέα νομοθεσία, μηχανισμούς συμμόρφωσης, υπηρεσίες πληροφόρησης, μηχανισμούς συλλογής και ανάλυσης στοιχείων κ.ά.
Η νέα πραγματικότητα
Σύμφωνα με τις νέες διατάξεις, οι προωθούμενες αλλαγές, συνίστανται στα εξής:
1. Κατοχυρώνονται ρητά το 8ωρο, η 5ήμερη εργασία και ο 40ωρος εβδομαδιαίος χρόνος εργασίας.
2. Προβλέπεται η δυνατότητα τετραήμερης εργασίας χωρίς μείωση αποδοχών, στο πλαίσιο της διευθέτησης.
3. Καθίσταται άκυρη η απόλυση εργαζομένου που αρνήθηκε να συμφωνήσει με τη διευθέτηση του χρόνου εργασίας.
4. Το διάλειμμα θα χορηγείται ύστερα από 4 ώρες εργασίας αντί για 6 ώρες που ήταν πριν (η διάρκεια του διαλείμματος θα είναι 15-30 λεπτά, για να αποφεύγονται οι εργοδοτικές καταχρήσεις).
5. Απαγορεύεται η χορήγηση του συνεχόμενου διαλείμματος με την έναρξη ή τη λήξη της εργασίας.
6. Εισάγεται η Ψηφιακή Κάρτα Εργασίας ως διαπίστευση του εργαζομένου στην αγορά εργασίας και θα καταγράφει τον πραγματικό χρόνο παροχής εργασίας, ελέγχοντας το ωράριο (προσέλευση, αποχώρηση, διαλείμματα, υπέρβαση του νόμιμου χρόνου εργασίας, υπερωρίες, εισφορές).
7. Η μη ενεργοποίηση της ψηφιακής κάρτας επισείει για την επιχείρηση πρόστιμο 10.500 ευρώ ανά εργαζόμενο και κλείσιμο 15 ημερών, εφόσον υπάρχει υποτροπή μετά από τρεις ελέγχους.
8. Αυξάνεται το επιτρεπόμενο όριο των υπερωριών στις 150 ώρες τον χρόνο, από 96 ώρες που είναι σήμερα στη Βιομηχανία και 120 στους άλλους κλάδους.
9. Αυξάνεται η αμοιβή για τις υπερωρίες σε ποσοστό 120% επί του ημερομισθίου, από 80% που είναι σήμερα.
10. Επεκτείνεται η εργασία τις Κυριακές στους εξής τομείς:
• υπηρεσίες ταχυδρομικών υπηρεσιών (courier),
• δραστηριότητες παραγωγής υγειονομικών ειδών ή νοσηλευτικών υλικών,
• παραγωγή, αποθήκευση, μεταφορά και διανομή φαρμάκων και παραϊατρικού υλικού,
• επιχειρήσεις εφοδιαστικής αλυσίδας («logistics»), ιδίως παραλαβής, αποθήκευσης, συλλογής και διανομής εμπορευμάτων, όπως και επισκευής και συντήρησης περονοφόρων και ανυψωτικών μηχανημάτων,
• κέντρα κοινών υπηρεσιών («shared services centers») ομίλων επιχειρήσεων, ιδίως στους τομείς της λογιστικής, του ανθρώπινου δυναμικού, της μισθοδοσίας, των Η/Υ (ΙΤ), της κανονιστικής συμμόρφωσης, των προμηθειών και άλλων,
• επιχειρήσεις ψηφιοποίησης έγχαρτου αρχείου,
• επιχειρήσεις παροχής υπηρεσιών τηλεφωνικού κέντρου εξυπηρέτησης και τεχνικής υποστήριξης πελατών,
• επιχειρήσεις παραγωγής έτοιμου σκυροδέματος και λατομείων, εξόρυξης ορυκτών και μεταλλευτικών δραστηριοτήτων,
• κέντρα δεδομένων («data centers») και εν γένει μηχανογραφικών κέντρων ομίλων επιχειρήσεων.
Επίσης, επιτρέπονται, ύστερα από άδεια της Επιθεώρησης Εργασίας:
• περιπτώσεις διενέργειας εξετάσεων για την απόκτηση πτυχίων και διπλωμάτων εν γένει,
• περιπτώσεις νόμιμων εξωσχολικών δράσεων ιδιωτικών σχολείων, όπως ημερίδες, διημερίδες, σεμινάρια, συνέδρια, ρητορικοί και άλλοι διαγωνισμοί, αγώνες, προπονήσεις, πολιτιστικές εκδηλώσεις, ανθρωπιστικές, φιλανθρωπικές και περιβαλλοντικές δράσεις, συμπεριλαμβανομένων των φυλάκων, οδηγών και συνοδών λεωφορείων, καθαριστριών, προσωπικού μηχανογράφησης και γραμματείας και κάθε άλλου εργαζομένου αναγκαίου για τη διενέργεια και ομαλή διεξαγωγή αυτών,
• περιπτώσεις συντήρησης κτιρίων, δημόσιων ή ιδιωτικών σχολείων, η οποία δεν μπορεί να πραγματοποιηθεί τις ημέρες παρουσίας εκπαιδευτικών και μαθητών,
• περιπτώσεις προσαρμογής και αναβάθμισης πληροφοριακών συστημάτων.
11. Αντιμετωπίζονται η βία και η παρενόχληση στην εργασία με διεύρυνση της προστασίας εκτός από τους χώρους εργασίας, καλύπτοντας τις μετακινήσεις και τις επικοινωνίες. Προστίθεται η βία στις συμπεριφορές που τιμωρούνται και αρκεί πλέον η απειλή παρενόχλησης για να στοιχειοθετηθεί παράβαση. Εάν ο δράστης της παρενόχλησης είναι εργαζόμενος, τότε θα προβλέπεται η άμεση λήψη μέτρων από τον εργοδότη, που θα ξεκινούν από τη σύσταση και αλλαγή θέσης αυτού που παρενοχλεί και θα φθάνουν μέχρι την απόλυση. Εάν ο δράστης είναι ο εργοδότης, τότε θα προβλέπονται πρόστιμα και διακοπή λειτουργίας της επιχείρησης σε περίπτωση υποτροπής. Εάν τα μέτρα είναι ανεπαρκή, ο εργαζόμενος θα έχει δικαίωμα να αποχωρήσει από τον εργασιακό χώρο, χωρίς στέρηση μισθού. Μάλιστα θα συσταθεί και αυτοτελές τμήμα στην Επιθεώρηση Εργασίας για την παρακολούθηση της βίας και της παρενόχλησης στην εργασία, ενώ ενισχύεται το Σήμα Ισότητας στις επιχειρήσεις.
12. Χορηγείται άδεια πατρότητας: 14 ημερών με αποδοχές έναντι 10, που προβλέπεται σήμερα.
13. Παρέχεται προστασία 6 μηνών στον νέο πατέρα κατά της απόλυσης, λόγω γέννησης του τέκνου.
14. Περιορίζονται τα αντικίνητρα για την πρόσληψη γυναικών.
15. Παραμένει η προστασία της εγκύου και εργαζόμενης μητέρας για 18 μήνες μετά τον τοκετό.
16. Παρέχεται γονική άδεια 4 μηνών για κάθε γονέα με επιδότηση από τον ΟΑΕΔ για τους 2 μήνες.
17. Δίνεται το δικαίωμα ευέλικτων ρυθμίσεων (π.χ. τηλεργασια, ευέλικτο ωράριο, μερική απασχόληση) για γονείς και φροντιστές.
18. Δικαιολογείται απουσία 2 ημερών κατ’ έτος με αποδοχές για λόγους ανωτέρας βίας.
19. Παρέχεται άδεια φροντιστή για συγγενείς ή συνοίκους που αντιμετωπίζουν σοβαρό πρόβλημα υγείας.
20. Επεκτείνεται η άδειας λοχείας 9 εβδομάδων μετά τη γέννα και στην υιοθέτηση τέκνου.
21. Επεκτείνεται η ειδική άδεια προστασίας της μητρότητας 6 μηνών με επιδότηση από τον ΟΑΕΔ και στην υιοθεσία τέκνου.
22. Επεκτείνεται το μειωμένο ωράριο (άδεια φροντίδας τέκνου) και στη μητέρα που απέκτησε τέκνο με τη διαδικασία της παρένθετης μητρότητας.
23. Θεσπίζεται άδεια 7 ημερών για υποβολή σε διαδικασίες υποβοηθούμενης αναπαραγωγής.
24. Καθίσταται άκυρη η απόλυση εργαζομένου, επειδή ζήτησε ή έλαβε άδεια.
25. Εισάγεται το δικαίωμα κάθε τηλεργαζόμενου να απέχει από την παροχή εργασίας με τηλεφωνικό, ηλεκτρονικό ή ψηφιακό τρόπο, εκτός ωραρίου εργασίας και κατά τη διάρκεια των αδειών του.
26. Η τηλεργασία επιβάλλεται με συμφωνία μεταξύ εργαζομένων και εργοδοτών.
27. Κατ’ εξαίρεση, μόνο για λόγους δημόσιας υγείας ή υγείας του εργαζομένου μπορεί να εισάγεται μονομερώς.
28. Ο εργοδότης αναλαμβάνει το κόστος του εξοπλισμού, της συντήρησης και των τηλεπικοινωνιών.
29. Απαγορεύεται η χρήση της κάμερας για τον έλεγχο της απόδοσης του τηλεργαζόμενου.
30. Καταργείται η διάκριση μεταξύ υπαλλήλων και εργατοτεχνιτών ως προς τις αποζημιώσεις απόλυσης, ενώ ικανοποιείται το πάγιο αίτημα, οι αποζημιώσεις των εργατοτεχνιτών, που ήταν λίγα μεροκάματα, να εξισώνονται με εκείνες των υπαλλήλων (μισθοί έως 12 μηνών).
31. Αναγνωρίζονται δύο τρόποι συνεργασίας των παρόχων υπηρεσιών με τις πλατφόρμες: συμβάσεις εξαρτημένης εργασίας ή ανεξάρτητων υπηρεσιών και έργου από delivery και couriers. Επίσης θα υπάρχουν ίδιες υποχρεώσεις για τις πλατφόρμες όπως και για όλους τους άλλους εργαζόμενους, ήτοι πρόνοια, υγιεινή και ασφάλεια.
32. Θεσπίζεται η ελάχιστη εγγυημένης υπηρεσία (33%) σε κλάδους κοινής ωφελείας (π.χ. μετρό) κατά τη διάρκεια των απεργιών
33. Θεσπίζονται συνδικαλιστικά δικαιώματα για τους απασχολούμενους με συμβάσεις ανεξαρτήτων υπηρεσιών/ έργου, οι οποίοι θα μπορούν να συστήνουν οργανώσεις, να διαπραγματεύονται συλλογικές συμφωνίες και να κηρύσσουν απεργία.
του Λουκά Αθ. Γεωργιάδη
Δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα Παρασκήνιο